Những hiểu biết về Yến Sào theo như quan niệm của dân gian
Yến sào ( nhân gian còn gọi là tổ yến ) là tên một loại thực phẩm được khai thác từ tổ chim Yến trong quá trình chúng dùng nước bọt để làm tổ , Yến Sào nổi tiếng và được xem như là loại dược phẩm trân quý mà ngay cả trong Đông Y , rất nhiều lương y thầy thuốc cũng đã từng thừa nhận và thậm chí còn được đưa hẳn vào Y dược thư phẩm v.v… Ví như lương y Hải Thượng Lãn Ông đã từng công nhận:
“Đối với Yến Sào có thể xem đây là một dạng thực phẩm mang dược tính bình khí , ổn phế , có vị ngọt , có tác dụng làm sạch phổi, rất hữu hiệu để dưỡng tâm , tỳ , gan , là một trong những loại Cao lương dược liệu” .
Hầu hết các Tổ Yến được khai thác , tìm về từ những vách đá , hang động ngoài hải đảo , tự nhiên – vốn là nơi trú ngụ của các loài chim Yến. Do tính chất khi khai thác nguy hiểm và hạn chế về mặt số lượng thế nên giá trị của tổ yến nghiễm nhiên được nâng cao , như một quy luật bất biến trong cuộc sống , thường những thứ đồ càng hiếm , càng ít trên đời thì càng Trân Quý và được truy tôn lên thành hàng thượng phẩm . Yến Sào theo vậy mà dần trở nên cao cấp và luôn nằm trong top những món ăn xa xỉ .
Tập quán của loài chim này thường làm tổ theo mùa sinh sản và tổ được chúng xây dựng trong khoảng thời gian từ 35 – 50 ngày . Tổ Yến được hình thành theo dạng như hình dạng của cái Bát , có người còn gọi là cái Tai ( Tai yến ) , kết dính vào trong thành hang đá . Một tổ bao gồm nhiều phiến mỏng được dệt thành từ nhiều sợi tơ bằng nước bọt của chim Yến .
Phân loại Tổ yến theo quan niệm dân gian :
Nghề khai thác Yến đã có trăm năm lịch sử cũng bởi thế mà đã đóng góp không ít vào đời sống của con người từ những giá trị mà Yến mang lại . Loại sản vật này dần hình thành một thứ nghề riêng biệt mà chỉ có người làm trong nghề , hội tụ đủ các yếu tố từ bản lĩnh , kinh nghiệm , cái tâm và sự thuỷ chung , gắn bó mới có thể khai thác trọn vẹn giá trị của loại thượng phẩm trời ban tặng này .
Tại Việt Nam , những người thợ Yến đã dần phân biệt Tổ yến theo các loại cấp bậc khác nhau . Yến thường làm tổ ngoài biển khơi , hang đảo do tính chất thổ dưỡng ,vì tổ bám chặt vào lớp đá trầm tích của hang đảo thêm phần ảnh hưởng bởi điều kiện khí hậu , độ ẩm , muối biển v.v… nên tổ Yến biến đổi thành các màu sắc đậm nhạt khác nhau :
- Huyết (Đỏ, do vị trí chim yến làm tổ, tổ dần dần chuyển sang màu đỏ) ( Có tài liệu còn cho rằng tổ yến có màu đỏ là do chính máu của chim yến nhả ra khi làm tổ. Đây là loại tổ yến tốt nhất và có giá trị kinh tế cao nhất)
- Hồng (Màu hồng, do vị trí chim yến làm tổ, tổ dần dần chuyển sang màu hồng)
- Quan (To, khoảng 10g trở lên)
- Thiên (Ở trên cao, tổ trắng, từ 8 – 10g)
- Bài (Yến nhỏ hơn 6- 7g)
- Địa (Nằm dưới cùng của vách núi, đen, bẩn)
- Vụn (Tổ yến bị vỡ do khai thác hoặc vận chuyển)
Chính vì giá trị được đút kết dần theo thời gian đồng thời việc khai thác luôn gặp khó khăn , gian nan và phức tạp nên món ăn Tổ yến này chưa bao giờ trở nên lỗi thời và mất đi giá trị của nó . Khi bạn có được cơ hội thưởng thức Tổ Yến bạn sẽ cảm nhận được như thế nào là loại hương vị hoà quyện cùng tinh hoa của tự nhiên , hoà tan vào trong cơ thể bạn . Chúc bạn có thể thưởng thức và cảm nhận được trọn vẹn giá trị món ăn này mang lại .
